Emoties
Emoties als irritatie, boosheid, ongeduld, ontgoocheling… als leidinggevende. We kennen ze allemaal. Nu maakt ze weer die fout. / Nu beginnen ze weer op de vergadering over datzelfde punt. / Hij luistert niet naar wat ik hem zeg. / … De negatieve gevoelens brengen onrust en verstoren onze (nacht)rust.
Spelbreker of leidmotief?
Veel leidinggevenden beschouwen deze emoties als ‘spelbrekers’. Het zijn zaken die je niet hoort te voelen, die het eigen functioneren verstoren, waar je abstractie van moet maken, afstand van moet nemen of negeren. Wat kan ik er mee, ik word er toch alleen maar ongelukkig en onrustig van. / Ik lig er ‘s nachts wakker van. / Ik kan ze beter niet hebben, laat mij ze maar negeren en wegsteken.
Anderen gaan de tegengestelde weg en pakken hun leiderschap op juist vanuit de emotie. Je mag toch jezelf zijn, als leidinggevende dien je congruent te zijn, open en eerlijk. / Als ik iets voel dan zeg ik het. / Ik ben boos, dus ze gaan het geweten hebben. / Ik ben ook maar een mens en mag toch ook wel eens zeggen wat ik voel. / Als ze mij op mijn tenen trappen, dan trap ik terug. / Mijn buikgevoel is belangrijk (en de anderen zullen dat geweten hebben). / … We leven de emotie uit en brengen ze steeds naar buiten.
In het eerste geval heeft niemand last van onze emotie, alleen wijzelf. We liggen ‘s nachts wakker. Het stroomt niet. We onderdrukken.
In het tweede geval hebben onze medewerkers last. Zij zijn op hun hoede of gaan in de verdediging.
In beide gevallen blokkeert de emotie de stroom van samenwerking en verbinding. Beide reacties zijn in mijn ogen en ervaring de grootste energie opslorper bij leidinggevenden.
Respect én afstand
Er is echter een derde mogelijkheid die vertrekt vanuit respect én afstand ten aanzien van de emotie. Emoties zijn belangrijk, ze geven aan dat er voor jou iets misloopt. Emoties zijn ook een stukje ‘intuïtief denken’. Je voelt dingen aan in de realiteit en reageert daarop. Je wordt geraakt door wat er gebeurt en er dient mogelijk iets mee te gebeuren. Anderzijds is de moeilijkheid met emoties dat ze bijna altijd ook gedeeltelijk los staan van de realiteit. Een stuk van de emotie is steeds van onszelf en wordt bepaald door ons verleden, persoonlijkheid en huidige situatie.
Het besef van deze twee elementen (subjectief/los van de realiteit versus intuïtief/gekoppeld aan realiteit) is mijn inziens de sleutel tot het juist hanteren als leidinggevende van je emoties.
Dit betekent dat ik in eerste instantie mijn emotie aanvaard en niet wegduw door ze te onderdrukken of uit te leven. In het volle besef dat zij van mij is en waarschijnlijk een stuk met andere dingen te maken heeft dan de huidige realiteit. Anderzijds beseffend dat ze de sleutel kan zijn naar waar er iets te doen is in mijn team, bij mijn medewerkers. Mijn emotie als het rode lampje in je team, als het signaal dat er ergens iets moet nagekeken worden. Soms brandt het rode lampje omdat er een fout in jouw software zit en heeft het niets te maken met een reëel disfunctioneren in je team. Soms is het een duidelijke indicator dat er iets moet gebeuren. En meestal zit het er ergens tussenin.
Beschouw de emotie als je vriend, ga op zoek wat het wil zeggen. Sta stil, neem de tijd, luister… wat maakt je zo boos? Soms verzacht de emotie zich door de aandacht die ze van jou krijgt en blijkt het niet meer nodig om er iets mee te doen want ze blokkeert niet meer.
Als je kiest om ze te benoemen in de relatie met de medewerker, dan is het belangrijk om steeds het subjectieve aspect te benadrukken. Gebruik het woord ‘ik’ En koppel natuurlijk ook aan feiten, gedachten en verwachtingen ( cfr de vier elementen van goede feedback).
Mag je nooit uitfreaken?
Is het dan helemaal fout om uit je dak te gaan, om de ander zijn vet te geven, om eens te laten zien hoe boos je bent, om eens te roepen. Ja en nee.
Ja, het is fout om dit systematisch te doen, je creëert een sfeer van chaos en emotie en je geeft het foute voorbeeld.
Neen, het is niet fout om dit eens een keer te doen. Je laat zien dat je een mens bent, dat dingen je kunnen raken, dat je niet altijd alles en jezelf onder controle hebt, dat dit jou pijn deed…
Leidinggevenden mogen ook kleur hebben, flamboyant zijn, en soms de controle verliezen. Maar even goed daarna aangeven dat dit je spijt of alleszins dat je iets gedaan hebt dat ook voor jou niet acceptabel is als je dit systematisch zou doen.
Interesse in ons aanbod rond leiderschapsontwikkeling? Neem hier een kijkje of neem contact op met @Pieter Lichtert